کوردستان به قۆناغی دیکتاتۆری دهڵهمهیی تێپهڕئهبێت

ئازاد بێباک

azadbebak@hotmail.com

کۆمهڵگهی عێراق تاسهر ئێسقان و پڕ به واتای وشه بۆگهن و نهخۆش و سهقهته ، نهتهوهی عهرهبی سهردهستیش گۆشکراوی خهرافیات و تاکپهرستی و رهگهزپهرستی و دهمارگیری نهتهوهیی و ئایینیه . باشوری کوردستانیش ژێردهسته و داگیرکراوی ئهو بهشه دهمارگیرهی عهرهب بووه ، لهناو سیاسهت و عهقلیهتی ئهوانهوه چاوی کردۆتهوه و گهورهبووه . ههوڵییاوه موو بهموو لاسایی نهتهوهی سهردهست بکاتهوه . تهنانهت ئهو سهردهمهی که خهباتی چهکداری و شاخ و پێشمهرگایهتیش باو بوو ، حیزبهکانی کوردستان و سهرکردهکانیان ههوڵیانداوه لاسایی حیزب و سهرکردهی عهرهبی سهردهست و حوکمڕان بکهنهوه . ههرلهوکاتهوه بۆ سهپاندنی دهستهڵات و نفوزی خۆیان له شهڕ و کوشتن و لهناوبردنی ناحهزانی خۆیانهوه درێغیان نهکردووه . ڕێکخراوه چهپ و کۆمۆنیستهکانی باشوری کوردستان کلک یان بهشێک بوونه له حیزبی شیوعی عێراق یان لاسایی ئهویان کردۆتهوه . رێکخراوه ئیسلامیهکانی باشوری کوردستان کلک یان گرێدراوی حیزبه ئیسلامیهکانی عێراق بوونه . ڕێکخراوه ناسیۆنالیستهکانی باشوری کوردستانیش ههوڵیانداوه ههنگاو به ههنگاو لاسایی رێکخراوه ناسیۆنالیستهکانی عهرهبی عێراقی بکهنهوه . ئهتوانین بڵێین که زۆربهی رێکخراوه ناسیۆنالیستهکانی باشوری کوردستان فۆتۆکۆپی رێکخراوه ناسیۆنالیستهکانی عهرهبی عێراق بوونه و وانه و دهرسیان لهوانهوه وهرگرتووه ، تهنها وشهی عهرهب و عێراقیان به وشهی کورد و کوردستان گۆڕیوهتهوه . مێژووی خهباتی رێکخراوه سیاسیهکانی کوردستان راستی ئهم چهمکهی سهڵماندووه . بهتایبهتیش شهڕی ناوهخۆی 40 ساڵی ناو باڵهکانی بزووتنهوهی کوردایهتی بهڵگهی ئاشکارن و لهبهردهستانن . له دوای راپهڕینهوه تا ئێستاکهیش راگهیاندنی زلحیزبهکان به درێژایی چوراده ساڵی رهبهق بۆ داتاشینی سهرکردهی تاک و حیزبی پێشڕهو دهست بهکاربوون و ئهوهی له توانایان بووبێت درێغیان نهکردووه . سهرکردهی تاک و حیزبی پێشڕهویش ماناو دهلالهتی دیکتاتۆری و تاکپهرستی ئهگهیهنێ و به رووهکهی تریشیهوه مانای برسی کردنی خهڵک و بهردهوامکردنی چهوسانهوه ئهبهخشێتهوه .

ئهگهر سهردهمی شهڕی ناوهخۆی دوای راپهڕین بۆ داتاشینی سهرکردهی تاک و حیزبی پێشڕه و و بێ مونافیس ناوزهد بکرێت ، ئهتوانین بڵێین که قۆناغی نهشهڕ نه ئاشتی و تێکهڵ نهکردنهوهی ههردوو ئیدارهکهی ههولێر و سلێمانی له ساڵی 1998 تا 2005 بۆ بهرجهستهکردنی ئهنجامهکانی قۆناغی یهکهم بووه . بهڵام لهسهرهتای ئهمساڵهوه بۆ چهسپاندنی دیکتاتۆری کار ئهکهن و ئهیانهوێ وێنهی دیکتاتۆرهکان له مێشک و یادهوهری ئینسانهکانی کوردستانا به واقیع بکهن .

قۆناغی مهدح و ستایشی سهرکرده و حیزبی پێشڕهو جێگای خۆی گرتووه و تهواو بووه . ئهمڕۆ قۆناغی پیاههڵدان و هۆنراوه نووسین و گۆرانی و سروود وتنه بۆ باڵای سهرۆک و حیزبی سهرکرده . ئهگهر سهیری راگهیاندنی ههردوو زلحیزبی پارتی و یهکێتی بکهین ، زۆر ئاشکار پێمان ئهڵێن خۆتان بگرن هاتین و سهرۆکێکی دیکتاتۆر خوا بیپارێزیت و حیزبی سهرکردهی ئێستا و ئاییندهمان پێیه

من زۆر بێباکانه ئهڵێم ئهوهی لهماوهی شهش مانگی یهکهمی ئهمساڵهیا بۆ پیاههڵدان و پهسنی سهرۆک و حیزب وتراوه زۆر لهوه زیاتره که بهدرێژایی 24 ساڵ بۆ سهددام و حیزبی بهعسی عهرهبی سۆسیالیست وتراوه . رۆژنامهی خهبات ئۆڕگانی ناوهندی پارتی دیموکراتی کوردستان چهندین لاپهڕهی بۆ ئهو هۆنراوه و بابهتانه تهرخانکردووه که به شان و باڵی بهڕێز کاک مهسعود بارزانی ههلئهڵێن . له راستیا ههموو شیعر و وتارهکانیش بۆ مامهحهمهیی و بهمهبهستی پاره و خۆناساندن ئهنووسرێن و بڵاوئهکرێنهوه . کار گهیشتۆته ئهوهی که دوباره بڵێنهوه ( پێشڕهوی کورد پارتییه و سهرۆکمان بارزانی یه) { عهبدولموههیمهن لهو بروسکهی که بۆ کاک مهسعودی ناردووه وا ئهڵێ }. یان ههزار بارهی ئهکهنهوه ئهڵێن ئهو دهستکهوتانه بهرههمی خوێنی شههیدانی پارتی و رێبازی بارزانییه . یان شهرم له خۆیان ناکهن و ئهنووسن که فڵانه کهس خهریکی تۆمارکردنی سروودێکه بۆ سهرۆکی ههرێم له ژێر ناوی سهرۆکی نهتهوهیی . یهكێتی نیشتیمانی کوردستان ئهمساڵ له ساڵرۆژی سی ساڵهی خۆیا ئهیوت :( چیاکانی کوردستانیش سهوزن .. دارو بهردی ئهم وڵاتهش بهرگی سهوزه و به خوێنی پێشـمهرگه سهوزهکانی یهكێتی ئاودراون ) . پارتیش ئهڵێ ههموو کوردستانی گهوره دهست لهسنگ وهستان و کڕنۆش بۆ سهرۆک و خهباتی رێبازی بارزانی ئهبهن و تا دنیا ماوه نهتهوهی کورد قهرزباری خهباتی بنهماڵهی بارزانییه . ئهم دهقانه راست و رهوان له مهقولهکانی حیزبی بهعسهوه وهرگیراون که ئهیانوت : ( ههموو عێراق بهعسییه ، گشت جووتیاران بهعسین ، گشت کرێکاران بهعسین ، گشت سهربازان بهعسین ، گشت فهرمانبهران بهعسین ، گشت مامۆستایان بهعسین ) . ئهگهر حیزبی بهعسی عهرهبی سۆسیالیست به سهرۆکایهتی سهددام حوسێن ( خوا نهیپاراست ) بۆ دروشم وایان ئهوت ، کهچی ئێستا له کوردستانا به فیعلی پارتی و یهکێتی وایان کردووه . لهژێر دهستهڵاتی خۆیانا ههر کهسێک ئهگهر حیزبی نهبێ و حهبی سهوز یان زهردهی قوت نهیابێ ، ناکرێ به مامۆستا .. له دائیرهکان وهرناگیرێ و پلهی فهرمانبهر نابینێت . . ناکرێته پۆلیس و ئاسایش و چهکدار.

ئهگهر رۆشنبیرانی کوردستان و دڵسۆزانی گهلهکهمان تهنها ههواڵ و رووداوه کارهسات ئامێزهکانی یهک ههفتهی باشوری کوردستان وهربگرن و دیراسهی بکهن ، ئهوسا بۆیان دهرئهکهوێ باشوری کوردستان له سایهی ئهو حیزب و سهرۆکانهوه له چ قهیران و گرفتێکا ئهتلێتهوه . ههواڵی مردنی مناڵێك لهبهر دهستنهکهوتنی دهرزی .. بورانهوه و بێهۆش بوونی دوو خوشک له گهڕهکی تهیراوهی شاری ههولێر چونکه 29 رۆژ تهنها ئاویان ههبووه بۆ خواردنهوه ، پیاوێک له کهسنهزان لهبهر بێ خۆراکی و برسیهتی بهنیوه گیانیهوه گهیهنرایه نهخۆشخانه.. خۆکوژی پیاوێک لهبهر نهبوونی و دهستکورتی .. پلیشانهوهی مناڵێک لهژێر باری کاری قوڕسا . ئهمانه و سهدان و ههزاران رووداوی تر که رۆژانه له کوردستانی ژێر دهستهڵاتی ئهو سهرۆک و حیزبانه روو ئهیهن ، بهڵگهی سهڵمێندراون که سهرۆک و حیزبهکان باکیان به ژیانی خهڵکهوه نیهو تهنها بۆ خۆیان ئهژین و حوکمڕانیش بهسهر خهڵکهوه ئهکهن . ئهگهر لهو پاره زۆرهی که رۆژانه بۆ دروستکردنی پۆستهری سهرۆک سهرف ئهکرێن و ههڵئهواسرێن و دواییش ئهکهونه ژێر پێیانهوه ، بهشێکی بۆ برسی و ههژارانی کوردستان سهرف بکرێت ، لهوانهیه هیچ کهسێکی برسی و هیچ سواڵکهرێک بێ مووچه نهمێنێتهوه .

لهکاتێکا له ههموو جیهانا باوی دیکتاتۆر و ههڵواسینی وێنهی سهرۆک نهماوه ، کهچی تازه بهتازه زلحیزبهکانی کوردستان برهوی پێ ئهیهن و کوچه و کۆڵانهکان و شهقامهکانی شارهکانی پێ بۆگهنتر ئهکهن .

ئهمڕۆ دیکتاتۆرێکی دهڵهمه له کوردستانا قوت کراوهتهوه و ئهیانهوێ بپهرسترێت ، ئهگهر رۆشنبیر و دڵسۆز و ئازادیخوازان لێی بێدهنگ بن ، له ساڵی داهاتووا دیکتاتۆر پێ ئهگا و به فیعلی حوکمڕانی ئهکات .